Verlies Was er al, Nu het Einde

Als wij kinderen zoals op elke zaterdag bij mam komen, slaapt ze op enkele korte momenten na de hele middag.
Ze ligt apart in een kamertje. Mam was al een paar dagen niet uit bed geweest.

Zondagmiddag 19 januari 2003 zijn we met de meesten van de familie bij mijn broer Ruud. We vieren zijn tweeënvijftigste verjaardag.
Laat in de middag belt het ziekenhuis dat mam snel achteruit gaat. We gaan zonder uitzondering direct naar het tehuis.

Mam slaapt, en is stervende, er moet in de nacht gewaakt worden. Ik wil graag de nacht plaats nemen op het stoeltje naast haar bed. En zo wordt het afgesproken, Peter mijn man blijft bij me, en daar ben ik erg blij mee.

Het wordt een rustige nacht, mijn moeder slaapt, ik merk wel dat ze veel jeuk heeft, ze krabt zich over heel haar lichaam.

Als ik het aan de verpleegster meld zegt die dat het waarschijnlijk van de medicijnen komt.
Ze geeft haar een injectie dan wordt ze merkbaar rustiger en heeft ze geen last meer van jeuk.
Om het halfuur bevochtigen we haar mond met een  groot soort wattenstaafje.
De nacht verloopt verder rustig.

De volgende ochtend, worden we afgelost.
De nacht van de 20/21 januari wordt er gewaakt door mijn twee zusjes, Tonny en  Leny.

De verpleging weet niet hoelang het gaat duren. Ze zetten in het kamertje twee extra bedden. Eén naast mam haar bed en een tweede bed aan mams voeteneind.
Waar Ton en Leny  als ze dat willen even op kunnen gaan liggen.

Ton heeft de hele nacht geen oog dicht gedaan. Leny was tegen de ochtend ingedommeld.
Ze lag op het bed aan het voeteneind van mam haar bed.
Leny werd wakker toen de verpleegster om zes uur binnen kwam om mama haar injectie te geven.
Mam lag op haar rug en op het moment dat de verpleegster de injectienaald uit het lichaam van mijn moeder haalt, richt ze zich plotseling op en kijkt Leny op een afstand van nog geen tweemeter intens aan.
Leny voelt als haar moeder langzaam in de kussens terug valt dat dit het moment van sterven is. Er valt een moment van diepe stilte dan zegt de verpleegster “mevrouw is overleden.”

Dinsdag 21 januari 2003. Voor mijn gezin had het eigenlijk een feestdag moeten zijn want mijn oudste zoon Peter is vandaag veertigjaar geworden.

s’ Morgens om kwart over zes stap ik samen met mijn zoon Marcel het verpleeghuis binnen.
Hij wil voor hij naar zijn werk gaat nog even bij oma langs in de hoop dat er misschien nog even contact is, maar bij het binnen komen van het tehuis worden we door de eerste verpleegster die we tegen komen gecondoleerd, mijn moeder is net overleden.

We zaten er stuk voor stuk verdrietig bij maar hadden er ook, al voel je dat op zo’n moment nog niet zo, absoluut vrede mee. Mam was klaar.
Elke dag die we mama langer bij ons hadden willen houden was voor ons zelf.
Mam wist het niet meer.

Marcel en ik  stonden daar een beetje vreemd met twee groten zakken belegde broodjes die we van tevoren nog snel bij Koeman op de Amstelveens weg  gehaald hadden.
Marcel dacht dat Ton en Leny en wie er nog meer aanwezig zouden zijn na een lange nacht van waken wel wat zouden lusten en er werd ook flink gegeten, maar het voelde vreemd.

Toen mama overleden was heeft mijn jongste zusje Leny haar tezamen met de verpleegster gewassen en met lavendel olie ingesmeerd.
Tijdens het wassen kreeg Leny plots een enorme bloedneus het was een bizar gezicht opeens die vuurrode bloeddruppels, op dat spierwitte lichaam van mam. 
Ze keek verschrikt de verpleegster aan, die met grote bange ogen terug keek.

Later hoorde Leny van het personeel dat de angstig kijkende verpleegster op dat zelfde moment een miskraam had gekregen. Wat wonderlijk allemaal.

Leny zou het bijzonder fijn vinden als mama bij haar thuis in Almere opgebaard zou worden.

Het werd een prachtig afscheid.
In de woonkamer had ze tezamen met Ferry een soort hemelbed neergezet met op de achtergrond een brandend kaarsje en symbolisch een kleine sculptuur van vijf kinderen die elkaar een hand geven.
Het zag er heel vredig en lief uit.
Het was fijn. Wie wilde kon binnen lopen om even naast de baar plaats te nemen.
Die behoefte is bij iedereen anders.
Zo ook bij ons kinderen
Maar het fijne was dat het kon.
Ik persoonlijk vond het een prachtig afscheid.

EINDE