De Boldootkar

Eén keer per week, of als je geluk had twee keer, kwam de strontwagen langs.
In de volksmond werd dit de ‘Boldootkar’ genoemd. Boldoot was in die tijd een bekend soort eau de cologne.
Vandaar dat de kar soms ook de ‘odeklonjewagen’ (sic) werd genoemd.

De vrouwen kwamen met de strontemmer naar beneden. De emmers werden dan in de Boldootkar geleegd. 

Voor grote gezinnen was één of twee keer per week legen natuurlijk veel te weinig. Menigmaal werd er dan ook heimelijk een emmertje in de Prinsengracht geleegd. 

Of je de wagen hoorde aankomen weet ik niet, maar volgens Piet rook je van veraf dat de Boldootkar in aantocht was.  

Uit het Amsterdams archief:
De Jordaan kende een hoog sterftecijfer.
Moeraskoortsen ontstonden omdat in de Jordaan een polderatmosfeer heerste. Vieze dampen hingen overal. TBC en tyfus waren het gevolg.  Besmettelijke ziekten zoals difterie, mazelen, roodvonk, pokken en cholera waren aan de orde van de dag.

Besmetting vond vooral plaats doordat mensen water binnen kregen dat was vervuild met uitwerpselen van choleralijders. Opeenvolgende cholera epidemieën dienden zich aan, de eerste in 1832, daarna 1848, 1853, 1859, en 1866.
 
Medisch gezien lukte niet meer dan de zieken te isoleren, de ziekenhuizen te ontsmetten en de lijken omzichtig af te voeren. In armere buurten liggen de sterftecijfers veel hoger dan in de buurten waar rijke mensen wonen. In een deel van de erg arme Jordaan stierf tijdens deze epidemie 9,6 procent van de oorspronkelijk 10.401 inwoners.

Vergeleken met andere steden kwam Amsterdam er bij de epidemieën van 1855 en 1866 goed vanaf. Naarmate de bevolking toenam, hoopte het vuil zich op en werd Nederland allengs smeriger.

Over riolering werd eindeloos geredetwist; in lang niet alle steden werd het huisvuil opgehaald. In sommige volkswijken bewaarden de bewoners hun eigen mest op zolder; in Amsterdam hing een verstikkende stank op de dagen dat de ‘Boldootkar’ langs kwam. En in Rotterdam dreef het vuil met het ritme van de getijden heen en weer op de Nieuwe Waterweg.

Copyright Ⓒ 2016 – 2019 P. Schwank